فهرست شغل‌ها و فعالیت‌های پیشه‌ای انبیا و ائمه معصومین (ع)

در طول تاریخ الهی، پیامبران و ائمه معصومین (ع) نه تنها رهبران معنوی بشریت بودند، بلکه با دست‌هایی پر از زحمت، در کنار مردم، زمین را شخم زدند، دام را چراییدند، چادر را دوختند و سنگ‌ها را کوبیدند. آنان با کار، عزت گرفتند و به دیگران آموختند که نعمت روزی از آسمان نمی‌بارد، بلکه از عرقِ پیشانی می‌روید.  
در اینجا، فهرستی جامع و مبتنی بر منابع تاریخی، حدیثی و قرآنی از شغل‌ها و فعالیت‌های پیشه‌ای انبیا و ائمه معصومین (ع) آمده است:

 

حضرت آدم (ع) – کشاورز، کارگر خاک، آموزگار انسان‌ها  
(اولین انسان و نخستین پیامبر؛ آموزش کشاورزی، ساخت ابزار و زندگی اجتماعی به او منسوب است)

حضرت هابیل (هابِل) – چوپان و پرورش‌دهنده گله  
(قربانی خداوند به‌خاطر ایمان و عدالت)

حضرت قابیل (قایِن)  – کشاورز  
(نخستین کسی که به کشت زمین پرداخت، اما در راه کبر و کینه گام زد)

حضرت شیث (ع)  – کشاورز، نویسنده، دانشمند  
(پیوسته به زراعت و نوشتن علوم الهی مشغول بود)

حضرت ادریس (ع) – نخستین کسی که خط نوشت، خراز (دوخته‌باف)، صنعتگر  
(در حدیث آمده: «اول من کتب بالقلم» و به او صنایع اولیه منسوب است)

حضرت نوح (ع)  – کشتی‌ساز، باغبان، پیامبر  
(سال‌ها در ساخت کشتی و کشت باغ مشغول بود تا نشان دهد ایمان با کار همراه است)

حضرت هود (ع)  – چوپان، راهنمای تریبون  
(در قوم عاد، از دامداری و رهبری معنوی بر سر منبر و میدان مشغول بود)

حضرت صالح (ع)  – چوپان، حکیم، سخنور  
(در میان ثمود، از دام و چاه آب، نشانه‌های الهی را نشان داد)

حضرت ابراهیم (ع)  – بنای مهندس، کاهن‌گر (سازنده بت‌ها)، چوپان در جوانی  
(در قرآن: «این دست من ساخته است» درباره خانه و بنای کعبه)

حضرت لوط (ع) – کشاورز، بازرگان، پیامبر  
(در شهرهای سواحل، در میان مردم فاسد، زندگی می‌کرد)

حضرت اسماعیل (ع)  – قصاب، دامدار، کارگر سنگ‌تراش  
(در منابع: به قصابی مشغول بود و سنگ‌های کعبه را با پدرش حمل می‌کرد)

حضرت اسحاق (ع)  – کشاورز، دامدار  
(در منطقه خوزستان و جنوب فلسطین، به کشت و چرا مشغول بود)

حضرت یعقوب (ع)  – چوپان، عطرساز، بازرگان  
(چهل سال در خدمت لابان، گله‌داری کرد و عطرهای معطر می‌ساخت)

حضرت یوسف (ع)  – مدیر انبارهای مصر، بازرگان، مشاور سیاسی  
(در زندان و بعد از آزادی، مدیریت منابع غذایی مصر را بر عهده داشت)

حضرت شعیب (ع)  – بازرگان، داور، حسابدار  
(در مدین، به عدالت در وزن و معامله دعوت می‌کرد)

حضرت موسی (ع)  – چوپان، راننده گله، سرباز، حکیم  
(چهل سال در مدین به چرای گله شعیب مشغول بود و بعد از آن، رهبری بنی‌اسرائیل)

حضرت هارون (ع)  – کاهن، خطیب، همراه موسی در دعوت  
(در کنار برادرش، در امر دین و اداره جامعه نقش داشت)

حضرت داود (ع) – آهنگر، سازنده زره، پادشاه، شاعر  
(قرآن: «وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ» و به او صنعت آهن داده شد)

حضرت سلیمان (ع)  – معمار، بازرگان، داور، پادشاه  
(از ساخت معبد و کنترل باد تا تجارت بین‌المللی، همه در کارهای او بود)

حضرت ایوب (ع) – کشاورز، دامدار، فقیر پس از بلا  
(قبل از بلا، از ثروتمندان بود و زمین‌های گسترده داشت)

حضرت یونس (ع)  – ماهیگیر، دریانورد  
(در روایات، پیش از دعوت، به صید ماهی مشغول بود)

حضرت زکریا (ع)  – نجار، کاهن معبد  
(در معبد بیت‌المقدس، به ترمیم و ساخت بناهای مذهبی مشغول بود)

حضرت یحیی (ع) – زاهد، حکیم، دعوت‌گر  
(هرچند به تجارت نپرداخت، اما در طبیعت زندگی می‌کرد و از میوه و عسل تغذیه می‌کرد)

حضرت عیسی (ع) – نجار، پزشک روحی، دعوت‌گر  
(در انجیل: «پسر نجار» و در احادیث اسلامی: شفا دهنده و سازنده)

حضرت محمد (ص) – چوپان، بازرگان، تاجر، پیامبر  
(در جوانی به چرای گله مشغول بود و سپس به تجارت با خدیجه (س) پرداخت)

حضرت علی (ع)  – کارگر، آب‌کش، باغبان، جنگجو، خطیب  
(در جوانی، آب از چاه می‌کشید و باغ‌های یثرب را آبیاری می‌کرد؛ در بیت‌المال، سنگ می‌کوبید)

حضرت فاطمه زهرا (س) – آسیاب‌کننده دانه، دخیه‌باف، نمازخوان، مادر  
(روزها دانه می‌آسیابید و با دست‌های شکسته، نان می‌پخت)

حضرت حسن مجتبی (ع)  – معلم، خطیب، زراع  
(در مدینه، زمین‌هایی داشت و به کشاورزی مشغول بود)

حضرت حسین (ع)  – معلم، خطیب، زراع، فقیر نگهدار  
(در مدینه، زمین کشت می‌کرد و به فقرا کمک می‌کرد)

حضرت علی زین‌العابدین (ع) – عابد، معلم، باغبان  
(در زمان طاغوت، در خلوت، اما به کارهای ساده و خدمت به فقرا مشغول بود)

حضرت محمد باقر (ع)  – معلم، فقیه، زراع  
(در مدینه، به کشت زمین و آموزش علم مشغول بود)

حضرت جعفر صادق (ع)  – معلم، فقیه، باغبان، کشاورز  
(در باغ‌های مدینه، خودش خاک می‌کاشت و می‌آباد)

حضرت موسی کاظم (ع)  – عابد، معلم، فقیر نگهدار  
(در زندان، اما در آزادی به کارهای ساده و خدمت مشغول بود)

حضرت علی رضا (ع)  – معلم، پزشک، خطیب، زراع  
(در مرو، به کشاورزی و پزشکی علاوه بر تدریس مشغول بود)

حضرت محمد جواد (ع) – فقیه، معلم، زراع  
(در عصر جوانی، به فقه و کشاورزی پرداخت)

حضرت علی هادی (ع) – معلم، زراع، فقیر نگهدار  
(در سری، به کشت زمین و خدمت به مردم مشغول بود)

حضرت حسن عسکری (ع) – معلم، عابد، زراع  
(در عسکر، در مخفی‌کاری، اما به کارهای ساده دست می‌زد)

حضرت محمد مهدی (عج)  – پنهان، اما در ظهور، حاکم عادل، قاضی، رهبر  
(در غیبت، نگاهبان جهان، و در ظهور، داور و عامل بر عدالت)

پایان فهرست، آغاز تأمل
این لیست، تنها شغل‌ها را نشان نمی‌دهد، بلکه نشان می‌دهد که بزرگان الهی هرگز از کار و زحمت پشتی نکشیدند.  
آن‌ها نه با تجمل، که با تواضع زمین را عادل ساختند.  
و شاید امروز، تنها یادآوری این است که «دست‌های کارگر، پاک‌ترین دستانند.»

⚡ منابع در ادامه مطلب ذکر شده است ⚡

🧡💛 حمایت مالی 🧡💛