
در سایهی حرفت، خاک هم نان میدهد

فهرست شغلها و فعالیتهای پیشهای انبیا و ائمه معصومین (ع)
در طول تاریخ الهی، پیامبران و ائمه معصومین (ع) نه تنها رهبران معنوی بشریت بودند، بلکه با دستهایی پر از زحمت، در کنار مردم، زمین را شخم زدند، دام را چراییدند، چادر را دوختند و سنگها را کوبیدند. آنان با کار، عزت گرفتند و به دیگران آموختند که نعمت روزی از آسمان نمیبارد، بلکه از عرقِ پیشانی میروید.
در اینجا، فهرستی جامع و مبتنی بر منابع تاریخی، حدیثی و قرآنی از شغلها و فعالیتهای پیشهای انبیا و ائمه معصومین (ع) آمده است:
حضرت آدم (ع) – کشاورز، کارگر خاک، آموزگار انسانها
(اولین انسان و نخستین پیامبر؛ آموزش کشاورزی، ساخت ابزار و زندگی اجتماعی به او منسوب است)
حضرت هابیل (هابِل) – چوپان و پرورشدهنده گله
(قربانی خداوند بهخاطر ایمان و عدالت)
حضرت قابیل (قایِن) – کشاورز
(نخستین کسی که به کشت زمین پرداخت، اما در راه کبر و کینه گام زد)
حضرت شیث (ع) – کشاورز، نویسنده، دانشمند
(پیوسته به زراعت و نوشتن علوم الهی مشغول بود)
حضرت ادریس (ع) – نخستین کسی که خط نوشت، خراز (دوختهباف)، صنعتگر
(در حدیث آمده: «اول من کتب بالقلم» و به او صنایع اولیه منسوب است)
حضرت نوح (ع) – کشتیساز، باغبان، پیامبر
(سالها در ساخت کشتی و کشت باغ مشغول بود تا نشان دهد ایمان با کار همراه است)
حضرت هود (ع) – چوپان، راهنمای تریبون
(در قوم عاد، از دامداری و رهبری معنوی بر سر منبر و میدان مشغول بود)
حضرت صالح (ع) – چوپان، حکیم، سخنور
(در میان ثمود، از دام و چاه آب، نشانههای الهی را نشان داد)
حضرت ابراهیم (ع) – بنای مهندس، کاهنگر (سازنده بتها)، چوپان در جوانی
(در قرآن: «این دست من ساخته است» درباره خانه و بنای کعبه)
حضرت لوط (ع) – کشاورز، بازرگان، پیامبر
(در شهرهای سواحل، در میان مردم فاسد، زندگی میکرد)
حضرت اسماعیل (ع) – قصاب، دامدار، کارگر سنگتراش
(در منابع: به قصابی مشغول بود و سنگهای کعبه را با پدرش حمل میکرد)
حضرت اسحاق (ع) – کشاورز، دامدار
(در منطقه خوزستان و جنوب فلسطین، به کشت و چرا مشغول بود)
حضرت یعقوب (ع) – چوپان، عطرساز، بازرگان
(چهل سال در خدمت لابان، گلهداری کرد و عطرهای معطر میساخت)
حضرت یوسف (ع) – مدیر انبارهای مصر، بازرگان، مشاور سیاسی
(در زندان و بعد از آزادی، مدیریت منابع غذایی مصر را بر عهده داشت)
حضرت شعیب (ع) – بازرگان، داور، حسابدار
(در مدین، به عدالت در وزن و معامله دعوت میکرد)
حضرت موسی (ع) – چوپان، راننده گله، سرباز، حکیم
(چهل سال در مدین به چرای گله شعیب مشغول بود و بعد از آن، رهبری بنیاسرائیل)
حضرت هارون (ع) – کاهن، خطیب، همراه موسی در دعوت
(در کنار برادرش، در امر دین و اداره جامعه نقش داشت)
حضرت داود (ع) – آهنگر، سازنده زره، پادشاه، شاعر
(قرآن: «وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ» و به او صنعت آهن داده شد)
حضرت سلیمان (ع) – معمار، بازرگان، داور، پادشاه
(از ساخت معبد و کنترل باد تا تجارت بینالمللی، همه در کارهای او بود)
حضرت ایوب (ع) – کشاورز، دامدار، فقیر پس از بلا
(قبل از بلا، از ثروتمندان بود و زمینهای گسترده داشت)
حضرت یونس (ع) – ماهیگیر، دریانورد
(در روایات، پیش از دعوت، به صید ماهی مشغول بود)
حضرت زکریا (ع) – نجار، کاهن معبد
(در معبد بیتالمقدس، به ترمیم و ساخت بناهای مذهبی مشغول بود)
حضرت یحیی (ع) – زاهد، حکیم، دعوتگر
(هرچند به تجارت نپرداخت، اما در طبیعت زندگی میکرد و از میوه و عسل تغذیه میکرد)
حضرت عیسی (ع) – نجار، پزشک روحی، دعوتگر
(در انجیل: «پسر نجار» و در احادیث اسلامی: شفا دهنده و سازنده)
حضرت محمد (ص) – چوپان، بازرگان، تاجر، پیامبر
(در جوانی به چرای گله مشغول بود و سپس به تجارت با خدیجه (س) پرداخت)
حضرت علی (ع) – کارگر، آبکش، باغبان، جنگجو، خطیب
(در جوانی، آب از چاه میکشید و باغهای یثرب را آبیاری میکرد؛ در بیتالمال، سنگ میکوبید)
حضرت فاطمه زهرا (س) – آسیابکننده دانه، دخیهباف، نمازخوان، مادر
(روزها دانه میآسیابید و با دستهای شکسته، نان میپخت)
حضرت حسن مجتبی (ع) – معلم، خطیب، زراع
(در مدینه، زمینهایی داشت و به کشاورزی مشغول بود)
حضرت حسین (ع) – معلم، خطیب، زراع، فقیر نگهدار
(در مدینه، زمین کشت میکرد و به فقرا کمک میکرد)
حضرت علی زینالعابدین (ع) – عابد، معلم، باغبان
(در زمان طاغوت، در خلوت، اما به کارهای ساده و خدمت به فقرا مشغول بود)
حضرت محمد باقر (ع) – معلم، فقیه، زراع
(در مدینه، به کشت زمین و آموزش علم مشغول بود)
حضرت جعفر صادق (ع) – معلم، فقیه، باغبان، کشاورز
(در باغهای مدینه، خودش خاک میکاشت و میآباد)
حضرت موسی کاظم (ع) – عابد، معلم، فقیر نگهدار
(در زندان، اما در آزادی به کارهای ساده و خدمت مشغول بود)
حضرت علی رضا (ع) – معلم، پزشک، خطیب، زراع
(در مرو، به کشاورزی و پزشکی علاوه بر تدریس مشغول بود)
حضرت محمد جواد (ع) – فقیه، معلم، زراع
(در عصر جوانی، به فقه و کشاورزی پرداخت)
حضرت علی هادی (ع) – معلم، زراع، فقیر نگهدار
(در سری، به کشت زمین و خدمت به مردم مشغول بود)
حضرت حسن عسکری (ع) – معلم، عابد، زراع
(در عسکر، در مخفیکاری، اما به کارهای ساده دست میزد)
حضرت محمد مهدی (عج) – پنهان، اما در ظهور، حاکم عادل، قاضی، رهبر
(در غیبت، نگاهبان جهان، و در ظهور، داور و عامل بر عدالت)
پایان فهرست، آغاز تأمل
این لیست، تنها شغلها را نشان نمیدهد، بلکه نشان میدهد که بزرگان الهی هرگز از کار و زحمت پشتی نکشیدند.
آنها نه با تجمل، که با تواضع زمین را عادل ساختند.
و شاید امروز، تنها یادآوری این است که «دستهای کارگر، پاکترین دستانند.»
⚡ منابع در ادامه مطلب ذکر شده است ⚡